Oruellizm

Xarici video
	Oruellizmin mənası əslində nədir – Noa Tavlin, 5:31, TED-Ed.[1]

Oruellizm (ing. Orwellian) — Corc Oruellin azad və açıq bir cəmiyyətin rifahı üçün destruktiv hesab etdiyi bir vəziyyəti, fikri və ya ictimai vəziyyəti izah edən termin. Bu termin təbliğat, dövlət müşahidəsi, dezinformasiya, həqiqətin inkar edilməsi və keçmişin manipulyasiyası yolu ilə əxlaqsız və sərt siyasəti nəzərdə tutur. Buraya bir şəxsin keçmiş varlığının ictimai qeydlərdən və yaddaşlardan silinməsi də daxildir ki, bu üsul müasir repressiv hökumətlər tərəfindən tətbiq olunur. Çox vaxt bura Oruellin romanlarında, xüsusən də "1984" əsərində təsvir olunan hallar daxildir,^[2] lakin eyni zamanda, ikili təfsir siyasəti müəllifin "Siyasət və ingilis dili" kimi əsərlərində tənqid olunur.^[3]

"The New York Times" bu ifadəni "müasir bir yazarın adından törəyən ən çox istifadə olunan sifət" adlandırmışdır.^[4][5]

1. ↑ Noah Tavlin. "What "Orwellian" really means". TED Ed. 24 February 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 4 October 2015.
2. ↑ Drabble, Margaret. The Oxford Companion to English Literature (Sixth). Oxford and New York: Oxford University Press. 2000. səh. 726. ISBN 0-19-861453-5.
3. ↑ Traub, James. "The Empty Threat of 'Boots on the Ground'". The New York Times. January 5, 2016. June 19, 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: October 20, 2021.
4. ↑ Nunberg, Geoffrey. "Simpler Terms; If It's 'Orwellian,' It's Probably Not". The New York Times (ingilis). 2003-06-22. ISSN 0362-4331. 2021-03-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-02-27.
5. ↑ Jordison, Sam. "Do you really know what 'Orwellian' means?". the Guardian (ingilis). 2014-11-11. 2021-02-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-02-27.